This post is also available in: English (Engels)
In 2017 werd het verhaal van Axel Rator onthuld. "Samen met Paul Elstak word ik soms als ‘voortrekker van hardcore-gabber’ genoemd."
“De slager bracht ons naar optredens toe”
“Vroeger moest ik vaak grinniken als ik ouderen hoorde praten over vroeger. Het is ook best een raar idee dat er een tijd was dat dingen anders waren. Elke generatie kent haar eigen muziek, een eigen complete scene, schilders, dichters, schrijvers, filosofen, muzikanten, typische instrumenten en natuurlijk hun drugs.”
Jaren tachtig
“Ik luisterde in de jaren tachtig veel naar de radio. Bekende dj’s als Ferry Maat van de voorheen beruchte radiopiratenschepen vermoeiden ons als luisteraars de hele dag door. Voortdurend hoorde je Doe Maar, Drukwerk, Benny Nijman en consorten. ’s Nachts stonden dezelfde saaie Pieten met hun drive-in shows in zogenaamde superdisco’s en vloog de Top 40 je weer om de oren. Men stond verveeld een slap biertje te drinken, hopend een leuke scharrel te ontmoeten maar die was al net zo verveeld. Ik herinner me het eind van de jaren tachtig vooral als verschrikkelijk saai!”
Slappe thee
“En toen was er house! Die kwam natuurlijk niet zomaar op de verjaardag met slappe thee en een koekje binnenvallen. Nee, de house viel binnen zoals de punker uit The Young Ones, gewoon met deur en al.”
Teringherrie
“Met de komst van de house in 1986, waren de heren critici meteen duidelijk: het was teringherrie, een voorbode van het einde der tijden. Platenmaatschappijen, die elkaar normaliter het licht in de ogen niet gunden, schaarden zich achter elkaar: dit kon echt niet. De kerk bemoeide zich ermee: dit was godslastering. De lage tonen zouden mensen negatief kunnen beïnvloeden en waren een aanslag op het verstand. Dit soort bizarre, ongefundeerde informatie stond elke dag in de krant. Gelukkig was daar Quazar’s Gert van Veen.”
Fierce Ruling Diva
“Clubs, discotheken en andere legitieme uitgaansgelegenheden waagden zich in die tijd niet aan housefeesten. Ergens in 1989 kreeg ik echter een uitnodiging van Jeroen Flamman (Fierce Ruling Diva) om diep in de nacht naar zijn feest Subtopia te komen. Het vond plaats op één of andere foute plek. Later maakte Jeroen furore met The Party Animals.”
Foute plek
“Die foute plek was bij Pier 14 achter Centraal Station Amsterdam. Het was goor, een roestbak van een schip. Als je danste, vloog het water uit het ruim je om de oren. Kortom: het was geweldig! De speakers stonden snoeihard, harder kon haast niet. Grote afwezige was een lichtshow. We deden het met wat lampjes, rook en een stroboscoop.”
Subtopia
“Ik was al jaren op mijn zolderkamertje bezig met het fabriceren van een flinke partij synthesizermuziek. Inmiddels barstte ik van de inspiratie en begon, voornamelijk voor mezelf, house te produceren. Jeroen vond het wel wat en bood zich aan als mijn uitgever. De opnamestudio werd Mike Le Roy in de Amsterdamse Kerkstraat, waar echte mannen met onbetaalbare mengtafels mijn muziek opnamen. Al snel bracht ik mijn eerste plaat uit: XLR8 on Subtopia #1 op het Lower East Side platenlabel.”
First gig
“Mijn allereerste optreden, mijn first gig dus, was in 1992 in de Amsterdamse Mazzo op de Rozengracht. Ik was toen 23. Eerst draaiden Jeroen Flamman en Dano, daarna gingen wij live als voorprogramma van Eddy Flashing Fowlkes. Ik was niet echt zenuwachtig. Met jaren toetsenervaring en al vaak op de synthesizers begeleid door heavy metal gitarist Stef A.L.F. die flink ‘verhousd’ was, ramden we onze tracks er in sneltreinvaart live er doorheen.”
Volslagen gek wijf
“Dat eerste optreden was een albumpresentatie. We speelden dus alleen muziek van mijn eerste plaat. Ergens in Utrecht hadden we een kruising ontdekt tussen een mega-creatief en volslagen gek wijf, Inge von Jefferstein. Zij zou op geheel eigen manier het optreden opleuken. Het was te maf, volslagen idioot maar bovenal knettervet.”
Über-hippies
“Het publiek bestond uit jongens met lang haar, lange Waterlooplein-hippie-housebroeken aan en meisjes in trainingspakjes. De leeftijd liep uiteen van dertien, veertien tot bejaarde über-hippies met baarden en Indiase petjes met spiegeltjes, die aan hun tweede of derde jeugd waren begonnen. De verbindende factor was de gedeelde liefde voor deze vernieuwende muziek. Geestverruimende pillen speelden een rol, maar anders dan die in de scene die de voorafgaande jaren hoogtij had gevierd, waarin mensen pep gebruikten om vrolijk te worden en de extreme saaiheid van de eighties tijdelijk uit te bannen.”
Club Escape
“Hierna stroomden de aanvragen voor live-optredens dagelijks binnen. Zo stond ik in de Escape op het Rembrandtplein te draaien op het eerste housefeest in een reguliere grote Amsterdamse club. Ik stond hier samen met N Joy, een topact uit Engeland. Andere mainstream clubs durfden het tot dan toe niet aan om house in huis te halen.”
Slagersmes
“Mijn optreden als XLR8 op het roemruchte Oud & Nieuw feest van Multigroove in een gekraakte loods op de Duivendrechtse Kade is de scene echt bijgebleven. De gitarist met wie ik samen produceerde, is een slagerszoon. Zijn vader, de slager, bracht ons vaak naar onze optredens. Zo ook dit keer. Als je niet precies wist hoe je er moest komen, was de locatie nogal lastig te vinden. Mobieltjes had je niet, noch een navigatiesysteem.”
Uiteindelijk vonden we de venue. De Hells Angels-figuren die de deur bewaakten, hadden niet veel in te brengen tegen deze slager met een bebloede slagersjas en een groot vleesmes in zijn zak.” (lacht)
Grote set-up
“Wij hadden inmiddels een voor die tijd grote set-up voor live optredens: een Roland-sampler W-30, Juno 106, drumcomputers, een oude Atari met Steinberg Cubase, Moog Liberation, TB 303, TR 606, en nog veel meer mooi spul.”
Niet normaal!
“Ongelooflijk hoeveel mensen op dat oudjaarsfeest afkwamen. Niet normaal! Voor die tijd ongehoord! De condens droop van de glazen luiken in het dak naar beneden. Hoeveel mensen er waren? Tienduizend? Vijftienduizend? Ik vermoed dat organisatoren Henk & Ilja geen idee hadden tot ze gingen tellen. Geluidsgrenzen waren er niet, decibellen werden niet gemeten. Geluidsdruk? Het was hard, het was loeihard. Ik stond te draaien in een korte spijkerbroek en een tanktop met een vaag plastic hartje om mijn nek. De line-up was voor die tijd enórm. Neuv, Monde, Dano, The Prophet en Lady Dames om er een paar te noemen.”
Hardcorepionier
“Na Nederland volgde Europa. Eerst Engeland met een tour van bijna een jaar heen en weer naar Bristol, Leeds, enzovoort. Ik ging naar België en Italië, stond in Zwitserland in Planet E. In Wenen, Oostenrijk, gaf organisator Prudil feesten in gekraakte metrostations. Hoe vet was dat?! Daar in Wenen bevatte mijn act een Japanse geisha theeceremonie, die naadloos overging in zelfmutilatie, waarna en het nepbloed (suikerwater) rondspoot. Wenen sprak er schande over, and I loved it. Soms wist ik niet eens meer in elk land ik nu weer was. Samen met Paul Elstak word ik soms als ‘voortrekker van hardcore-gabber’ genoemd. De New Yorkse DJ Lenny D. van Industrial Strength en ik staan bekend om de hardste optredens uit het begin van de jaren negentig.”
Feilloos gevoel voor muziek
“Ik heb een behoorlijk ontwikkeld gevoel voor de kwaliteit van muziek. Uit duizenden platen pik er feilloos díe exemplaren uit die gaan scoren. Als vaste boeker van dj’s werkte ik voor de organisatoren van HellRaiser, Immortality, Digital Overdose, Multigroove en Fun Factory, om er een paar te noemen. Zo heb ik een hele horde gouden artiesten als eerste naar Nederland gehaald. Denk hierbij aan Jeff Mills, Robert Hood/Underground Resistance en Ken Ishii. Ik kwam op een gegeven moment een plaat van Ken tegen in een obscuur platenzaakje. Daarna heb ik hemel en aarde bewogen om hem te boeken. Na een reis van meer dan 24 uur vanuit Tokio en voor de som van 6500 gulden reiskosten was Ken in Nederland. En het was VET!”
XLR8
“In 2011 vierde ik mijn twintigjarig jubileum als XLR8 met twee albums. Deze kwamen uiteraard uit op het label van mijn eerste plaat, Lower East Side. Ik ga nog steeds lekker. In 2012 en 2013 heb ik enorm veel muziek uitgebracht op het Zimmerman Label van Tanzman en Fraulein Z. Ik sta bekend om schuimbekkende tunes die kunnen worden geclassificeerd als rauwe techno/elektro tot Tanzmetal en minimal techno/elektro.
Recent heb ik samen met operazangeres Martina Prins, Martin Duvall en het Dudok Kwartet een klassieke track opgenomen. Daarnaast werk ik samen met David Meiser uit Spanje en Duitse producers/dj’s aan nieuwe projecten.”
“Het waren ruige dagen. Ik heb heel wat meegemaakt. Goede tijden en slechte tijden. Nu, in 2015, ben ik vader van een dochter, Kiara Vesper, ouder en hopelijk wijzer.”
Spencer Vos produceert onder de namen Axel Rator, Axel E Rator, XLR-8, Spencer, Boris Rechnyf en The Mad Accelerator.
Dit interview met Axel Rator is oorspronkelijk op 21 februari 2015 gepubliceerd op DJMag.nl.
Wie is Axel Rator?
Axel Rator begon zijn muziekcarrière eind jaren tachtig in de underground clubs van Amsterdam. Geproduceerd door Jeroen Flamman in 1990 kwam de eerste Subtopia Record uit als een van de eerste house-albums van Nederland. Sindsdien is hij twee keer de wereld rondgereisd en zijn er dertig jaar voorbijgegaan.
Axel Rator is de Nederlandse grondlegger van Euro-dancemuziek. Axel Rator is al meer dan drie decennia actief in de muziekwereld. Daarnaast is hij oprichter van het eerste Dutch Dance Agency DDA en mede-organisator van de beste raves ter wereld: Hellraiser, Immortality van Cosmos Government.